In december is het 50 jaar geleden dat de laatste steenkolenmijn in Limburg sloot. In dit kader organiseren we de lezing De Erfenis van de Mijnbouw: sinkholes en naijleffecten in Zuid-Limburg.

Hoewel de steenkolenmijnen tussen Kerkrade en Geleen inmiddels al een halve eeuw gesloten zijn, blijven hun sporen zichtbaar – en voelbaar. Zo ontstaan er vooral rondom Kerkrade regelmatig gaten in het aardoppervlak, de zogenaamde "sinkholes.

Ben Gales duikt in deze lezing dieper in op deze zogenaamde naijleffecten van de mijnbouw, met bijzondere aandacht voor een intrigerende vraag: waarom juist de oudste mijnbouw, vaak van meer dan een eeuw geleden, nog steeds zulke gevolgen heeft? Het verleden van de mijnbouw blijkt verrassend actueel.

Om dit te begrijpen, start Ben met de vroegste geschiedenis van de mijnbouw in Limburg, vanaf de ontginningen van vóór 1850. Mijnbouw betekende een voortdurende strijd tegen natuurlijke elementen. Het onder controle houden van water was bijvoorbeeld cruciaal om de diepe steenkoollagen te bereiken en te winnen. Ook de zwaartekracht en het klimaat, zoals luchtcirculatie, speelden een grote rol. De keuzes van toen, gemaakt met de kennis van die tijd, hebben effecten die pas veel later zichtbaar werden.
Toen de mijnen in Heerlen, Kerkrade en omstreken werden geopend, waren veel Nederlandse mijnbouwexperts verrast door de invloed van de ondergrond op het aardoppervlak. Mijnschade was een bekend, maar destijds nauwelijks besproken fenomeen.

In het tweede deel van zijn lezing blikt hij terug op de periode toen de Limburgse mijnen nog operationeel waren. Dit deel is de opmaat voor een beschouwing over de erfenissen van de mijnbouw waar wij nu mee te maken hebben. Zijn de huidige naijleffecten echt nieuw? En kunnen we de schuld echt aan Rolduc geven?

Afbeelding: verzakende en scheurende woningen in de Mijnstreek uit Katholieke Illustratie, 2 februari 1927.